Index

---

Niercelcarcinoom

---

Laatste inhoudelijke update: 2023

 

 

Niercelcarcinoom

Verwijscriteria

-          Niercelcarcinoom ≤45 jaar

-          Niercelcarcinoom bij  ≥ 2 eerstegraads ˂70 ongeacht het type

-          Bilateraal of multifocaal niercelcarcinoom, ongeacht de leeftijd

-          Alle patiënten met een FH-deficiënt niercelcarcinoom (eerder was dit alle patiënten met een papillair type 2 niercelcarcinoom of verzamelbuiscarcinoom)

-          Alle patiënten met een SHD-deficiënt niercelcarcinoom

-          Alle patiënten met een gemengd chromofoob/oncocytair niercelcarcinoom

-          Patiënten met een oncocytoom <45 jaar of multiple oncocytomen

-          Bij niercelcarcinoom in combinatie met een andere tumor en/of een ander kenmerk van één van de hiervoor genoemde erfelijke tumorsyndromen: zie aandoeningsspecifieke richtlijnen.

 

Tumorsyndromen / genen/oorzaken

Erfelijke (tumor)syndromen met een zeker verhoogd lifetime risico op niercelcarcinoom:

o    BAP1-tumorpredispositiesyndroom

§  LTR ~6%, voornamelijk heldercellig

o    Birt-Hogg-Dubé syndroom (BHD)

§  LTR ~15%, vrijwel alle subtypes mogelijk, chromofobe component meest voorkomend

o    Erfelijk papillair niercelcarcinoom type 1 (MET-gen)

§  LTR richting 100%, papillair

o    Erfelijk paraganglioom/feochromocytoom (SDHB-gen)

§  LTR 5-15%, SDH-deficiënt niercelcarcinoom

o    Hereditaire Leiomyomatose en Niercelcarcinoom (HLRCC)

§  LTR ~15%, FH-deficiënt niercelcarcinoom

o    PTEN hamartoma tumor syndroom

§  Risico tot 60 jaar 3-9%, alle subtypes mogelijk

o    Ziekte van von Hippel-Lindau (VHL)

§  LTR 20-40%, heldercellig

 

 

Kenmerken

Overervingspatroon

• Autosomaal dominant bij erfelijke tumorsyndromen met een verhoogd risico op niercelcarcinoom
• SDHD: genomic imprinting waarbij de aandoening vrijwel uitsluitend tot expressie komt bij overerving via de vader

Waarschijnlijk multifactorieel in families waarin geen pathogene variant wordt aangetoond.

 

Prevalentie

•       In de literatuur wordt bij ongeveer 9% van de patiënten met niercelcarcinoom ≤ 46 jaar en bij ongeveer 4% van de patiënten met niercelcarcinoom <60 jaar een pathogene variant in een   gen geassocieerd met niercelcarcinoom gevonden.
•       Het is niet bekend hoe vaak familiair niercelcarcinoom voorkomt

 

Kliniek

•           Gemiddelde leeftijd sporadisch niercelcarcinoom: ongeveer 64 jaar
•           Gemiddelde leeftijd erfelijk niercelcarcinoom: ongeveer 40 jaar
•           Er is een grote overlap tussen de diagnose leeftijd bij sporadisch en erfelijk niercelcarcinoom

 

DNA-diagnostiek

• Bij specifieke aanwijzingen voor één van de erfelijke tumorsyndromen eventueel gerichte DNA-diagnostiek.
• In alle andere gevallen bij voorkeur DNA-diagnostiek door middel van een genpanel (minimaal gericht op FLCN, SDHB, FH, MET, BAP1 en VHL)
• Een karyogram is geen standaard onderdeel van de diagnostiek, maar kan worden overwogen indien er bij een patiënt of in de familie ook andere aanwijzingen zijn voor een translocatie.

 

Periodiek onderzoek

•       Wanneer er bij DNA-diagnostiek geen afwijkingen zijn gevonden, is er geen bewijs in de literatuur dat periodiek onderzoek bij familieleden zinvol is.
•       Zeer waarschijnlijk hebben niet alle dragers van een translocatie met betrokkenheid van chromosoom 3 een verhoogd risico op niercelcarcinoom. Periodiek onderzoek hoeft alleen te   worden aangeboden als niercelcarcinoom in een familie is voorgekomen bij een drager van de translocatie.

 

Leefregels

•      Niet roken

 

Literatuur

1. Adeniran AJ, Shuch B, Humphrey PA. Hereditary renal cell carcinoma syndromes: clinical, pathologic and genetic features. Am J Surg Pathol 2015;39:e1-e18

2. Andrews KA, Ascher DB, Pires DEV, et al. Tumour risks and genotype-phenotype correlations associated with germline variants in succinate dehydrogenase subunit genes SDHB, SDHC and SDHD. J Med Genet 2018;55(6);384-394

3. van de Beek I, Glykofridis IE, Oosterwijk JC, et al. PRDM10 directs FLCN expression in a novel disorder overlapping with Birt-Hogg-Dubé syndrome and familial lipomatosis. Hum Mol Genet 2022

4. Bratslavsky G, Mendhiratta N, Daneshvar M, et al. Genetic Risk Assessment for Hereditary Renal Cell Carcinoma: Clinical Consensus Statement. Cancer 2021;127(21):3957–3966

5. Chau C, van Doorn R, van Poppelen NM et al. Families with BAP1-tumor predisposition syndrome in the Netherlands: path to identification and a proposal for genetic screening guidelines. Cancers 2019;11(8):1114

6. Hartman TR, Demidova EV, Lesh RW, et al. Familial kidney cancer: implications of new syndromes and molecular insights. Eur Urol 2019;76:754-64

7. Houweling AC, Gijezen LM, Jonker MA et al. Renal cancer and pneumothorax risk in Birt-Hogg-Dubé syndrome; an analysis of 115 FLCN mutation carriers from 35 families. Br J Cancer 2011;105(12):1912-9

8. Mester JL, Zhou M, Prescott N, et al. Papillary renal cell carcinoma is associated with PTEN hamartoma tumor syndrome. Urology 2012;79:1181–1187

9. Shuch B, Vourganti S, Ricketts CJ et al. Defining early-onset kidney cancer: implications for germline and somatic mutation testing and clinical management. J Clin Oncol 2014;32:431-7

10. Schmidt LS, Nickerson ML, Angeloni D et al. Early onset hereditary papillary renal carcinoma: germline missense mutations in the tyrosine kinase domain of the met protooncogene. J Urol 2004;172 (4Pt1):1256-61

12. Schmidt LS, Linehan WM. Hereditary leiomyomatosis and renal cell carcinoma. Int J Nephrol Renovasc Dis;2014:253-260

12. Tischkowitz M, Colas C, Pouwels S, et al. Cancer Surveillance Guideline for individuals with PTEN hamartoma tumour syndrome. Eur J Hum Gen 2020;28:1387–1393

13. Truong H, Sheikh R, Kotecha R et al. Germline variants identified in patients with early-onset renal cell carcinoma referred for germline genetic testing. Eur Urol Oncol 2021;4(6):993-1000

14. Woodward ER, Skytte AB, Cruger DG et al. Population-based survey of cancer risks in chromosome 3 translocation carriers. Genes Chromosomes Cancer 2010 Jan; 49:52-8