Richtlijnen boekje Stichting opsporing erfelijke tumoren

Versie : 3 | Auteur : VKGN - Stoet | Laatste wijziging : 2022-12-15 12:31:09 door : VKGN - Stoet

38. Hereditaire leiomyomatosis en niercelcarcinoom

Betrokken genen: FH

Expert opinion

Vaststellen mutatie in FH -gen
De diagnose is waarschijnlijk als aan het major criterium wordt voldaan.
Er is klinisch vermoedelijk sprake van de ziekte als 2 minor criteria aanwezig zijn bij een patiënt of bij 2 eerstegraadsverwanten van elkaar. Daarbij is het voorkomen van uterusmyomen bij een tweedegraads paternaal familielid ook relevant.

Major criterium

Minor criteria

Het klinisch beeld is sterk variabel.
De huidverschijnselen zijn soms uitgebreid; bij andere patiënten zijn er slechts enkele huidlaesies.
De cutane leiomyomen kunnen leiden tot klachten van pijn bij aanraking of koude en zijn benigne aandoeningen.
Uterusmyomen treden op jonge leeftijd op, zijn vaak groot, talrijk en symptomatisch. Bij veel vrouwen is al op jonge leeftijd myomectomie of hysterectomie verricht (gemiddelde leeftijd 30-35 jaar).
De kans op leiomyosarcoom van de huid en uterus is uiterst gering.
De kans op niercelcarcinoom bij HLRCC wordt geschat op 15%; de gemiddelde leeftijd van diagnose is 41 jaar. Bij 7% wordt de diagnose voor de leeftijd van 20 jaar gesteld.
De niercelcarcinomen bij HLRCC zijn vaak type 2 papillaire niercelcarcinomen; dit type nierkanker toont een agressief biologisch gedrag.

Mutatie in het FH -gen.
Bi-allele FH -mutaties leiden tot fumarasedeficiëntie, een ernstige en meestal letale stofwisselingsziekte op de kinderleeftijd.

Waarschijnlijk of vermoedelijk HLRCC op basis van de diagnostische criteria.
Niercelcarcinoom op jonge leeftijd (≤45 jaar) en alle patiënten met type 2 papillair of verzamelbuisniercelcarcinooom.
Familiair voorkomen van ernstig symptomatische uterusmyomen op jonge leeftijd (<40 jaar).

FH-mutatiedetectie >95% van de patiënten en families die voldoen aan de diagnostische criteria
Alleen in speciale omstandigheden (consanguïniteit en het voorkomen van (verschijnselen van) HLRCC bij de partner) komt ook de partner in aanmerking voor FH DNA-diagnostiek gezien de kans op autosomaal recessieve fumarase-deficiëntie

Huid: bij klachten behandeling en controle
Uterus:
- Gynaecologisch consult voor voorlichting omtrent klinische verschijnselen van uterusmyomen inclusief verminderde fertiliteit (rond 20 jaar).
- De waarde van jaarlijks gynaecologische controles staat niet vast.
Nieren:
- Jaarlijks MRI van de nieren vanaf de leeftijd van 16 jaar. Ruimte voor overleg in individuele families, desgewenst eerder starten met controles, bijvoorbeeld vanaf 10 jaar.
Overig:
- Recent zijn FH-mutaties gevonden bij patiënten met feochromocytoom.
- Bij bijna 8% van de patiënten met HLRCC is nodulaire bijnierhyperplasie gevonden.

Huid: behandeling alleen bij klachten
Uterus: afhankelijk van klachten:
- Myomectomie, hysterectomie, medicamenteuze behandeling
Nieren:
- Bij niercelcarcinoom is wegens het agressieve biologisch gedrag van deze tumoren prompte chirurgische behandeling aangewezen, de “3-cm-regel” is hier niet van toepassing.
- De chirurgische ingreep is uitgebreider dan bij andere erfelijke niercelcarcinomen: bij HLRCC wordt ruime excisie verricht en dient retroperitoneale lymfadenectomie te worden overwogen.
- Behandeling vindt plaats volgens de richtlijnen voor niet-heldercellig niercelcarcinoom of binnen trials gericht op HLRCC.

Badeloe S, Frank J. Clinical and molecular genetic aspects of hereditary multiple cutaneous leiomyomas. Eur J Dermatol 2009; 19: 545-551
Bayley J-P, Launonen V, Tomlinson IPM The FH mutation database: an online database of fumarate hydratase mutations involved in the MCUL (HLRCC) tumor syndrome and congenital fumarase deficiency. BMC Med Genet 2008; 9: 20
Lehtonen HJ. Hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer: update on clinical and molecular characteristics. Fam Cancer 2011; 10: 397-411
Menko FH, Maher ER, Schmidt LS et al. Fam Cancer 2014; 13: 637-644
Reaume MN, Graham GE, Tomiak E et al. Canadian guideline on genetic screening for hereditary renal cell cancers. Can Urol Assoc J 2013; 7: 319-323
Schmidt LS, Linehan WM. Hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer. Int. J. Nephrol. Renovasc Dis 2014; 7: 253-260
Smit DL, Mensenkamp AR, Badeloe S et al. Hereditary leiomyomatosis and renal cell cancer in families referred for fumarate hydratase germline mutation analysis. Clin Genet 2011; 79: 49-59
Srigley JR, Delahunt B, Eble JN et al. The International Society of Urological Pathology (ISUP) Vancouver classification of renal neoplasia. Am J Surg Pathol 2013; 37: 1469–1489