Richtlijnen VKGN - StOET

Index


1. Erfelijke en familiaire tumoren: Richtlijnen voor diagnostiek en preventie

2. Inhoud

3. Index op tumortype

4. Index op syndroom

5. Index op gen

6. Colorectaal carcinoom en/of gastro-intestinale poliepen

7. (Neuro-)endocriene tumoren (incl. paragangliomen)

8. Maagcarcinoom

9. Mammacarcinoom

10. Melanoom

11. Niercelcarcinoom

12. Ovarium/tubacarcinoom

13. Pancreascarcinoom (adenocarcinoom)

14. Prostaatcarcinoom

15. Adenomateuze polyposis e.c.i.

16. ATM

17. BAP1 tumorpredispositiesyndroom (BAP1-TPDS)

18. Birt-Hogg-Dubé syndroom

19. BRCA1/2-geassocieerd mamma/ovariumcarcinoom

20. BRIP1

21. CHEK2-geassocieerd mammacarcinoom

22. Constitutionele Mismatch Repair Deficiëntie (CMMRD)

23. CTNNA1

24. DICER1

25. Dyskeratosis Congenita

26. Erfelijk en familiair melanoom

27. Erfelijk en familiair niercelcarcinoom

28. Erfelijk en familiair pancreascarcinoom

29. Erfelijk paraganglioom/feochromocytoom

30. Erfelijk en familiair prostaatcarcinoom

31. Familiair colorectaal carcinoom

32. Familiair maagcarcinoom

33. Familiair mammacarcinoom en/of ovarium/tubacarcinoom

34. Familiair testiscarcinoom

35. Familiaire adenomateuze polyposis

36. Fanconi Anemie

37. Hereditair diffuus maagcarcinoom (HDGC) en Hereditair lobulaire borstkanker (HLBC)

38. Hereditaire leiomyomatosis en niercelcarcinoom

39. Hyperparathyreoïdie-kaaktumorsyndroom / CDC73-related disorder

40. Juveniele polyposis syndroom

41. Lynch syndroom

42. MAX

43. MITF

44. Multipele Endocriene Neoplasie Type 1 (MEN1)

45. Multipele Endocriene Neoplasie Type 2 (MEN2)

46. MUTYH-geassocieerde polyposis (MAP)

47. Neurofibromatosis type 1

48. Neurofibromatosis type 2

49. Nijmegen breuksyndroom

50. NTHL1

51. PALB2

52. Peutz-Jeghers syndroom

53. PTEN hamartoom tumor syndroom

54. RAD51C

55. RAD51D

56. Retinoblastoom

57. Serrated polyposis syndroom

58. TMEM127

59. Tubereuze sclerose complex (TSC)

60. WAGR

61. Ziekte van Von Hippel-Lindau

62. Li-Fraumeni syndroom

63. RAD51C, RAD51D, BRIP1, PALB2, ATM en BARD1-geassocieerd verhoogd risico op mamma- en/of ovariumcarcinoom

64. POLE/POLD1 Polymerase Proof-reading Associated Polyposis (PPAP)

66. Gereserveerd

69. Belangrijke adressen

70. Preïmplantatie genetische test (PGT)

71. Poliklinieken Klinische Genetica

72. Vereniging Klinische Genetica Nederland (VKGN) en Werkgroep Klinische Oncogenetica (WKO)

73. Stichting Opsporing Erfelijke Tumoren

Versie : 10 | Auteur : VKGN - Stoet | Laatste wijziging : 2023-02-10 13:20:07 door : VKGN - Stoet

41. Lynch syndroom


Betrokken gen(en): MLH1, MSH2, MSH6, PMS2

Richtlijn 2015

Aangepast mei 2022

 

Diagnostische criteria

  • Vaststelling van een kiembaanmutatie in één van de DNA mismatch repair genen (MLH1, MSH2, MSH6 of PMS2)

  • Vaststelling uitschakeling MSH2 als gevolg van deletie in 3’ exonen van het EPCAM-gen

  • Er is mogelijk sprake van Lynch syndroom bij patiënten met in de tumor (colorectaal carcinoom (CRC), endometriumcarcinoom (EC)) moleculair genetische kenmerken van een defect in de mismatch-repair (MMR) genen*, maar geen aantoonbare kiembaan mutatie in één van de MMR-genen en geen verklarende somatische mutaties in tumor

microsatelliet instabiliteit (MSI) en geen immuunhistochemische (IHC) expressie van een of meer MMR-eiwitten, waarbij hypermethylering van de MLH1-promotor en biallelische somatische mutaties/LOH in de MMR-genen als oorzaak zijn uitgesloten.

 

Kenmerken

Overervingspatroon:

  • Autosomaal dominant

 

Prevalentie:

  • 3% van alle gevallen van CRC

 

Kliniek:

  • Lifetime risico op CRC op de leeftijd van 70 jaar: MLH1, MSH2, MSH6: 25-70% (richtlijn CRC 2014); PMS2: 7-24% (ten Broeke 2018). Het risico op CRC is mogelijk hoger voor mannen dan voor vrouwen. Gemiddelde leeftijd diagnose CRC is circa 45 jaar; hogere gemiddelde leeftijd bij MSH6-mutatiedragers en bij PMS2-mutatiedragers (circa 50-55 jaar), 60% van de colorectale tumoren zijn gelokaliseerd in het proximale deel van het colon. In 18% van de gevallen treden multipele primaire colontumoren op; kans op 2e colontumor: 22-32%

  • Lifetime risico op EC op de leeftijd van 70 jaar: MLH1, MSH2, MSH6: 15-55% (richtlijn 2014); PMS2: 7-24% (ten Broeke 2018)

  • Lifetime risico op OC is 7-17% voor vrouwen met een MLH1 mutatie en 12-27% voor vrouwen met een MSH2 mutatie (Dominguez-Valentin et al 2019, PLDS). De leeftijd van diagnose is zeer gespreid (van 20 tot boven de 70, met een gemiddelde tussen de 46 en 48 jaar). In dit PLSD cohort zijn nog relatief weinig patiënten met MSH6 en PMS2 mutaties en relatief weinig gerelateerde ovariumcarcinoom en daarom worden alleen de cumulatieve risico’s voor MLH1 en MSH2 uit PLSD hier genoemd. Het risico op ovariumcarcinoom voor MSH6 mutatiedragers wordt lager ingeschat, betrouwbare getallen over het risico zijn in PLSD niet beschikbaar. Voor vrouwen met een PMS2 mutatie is de kans op het krijgen van een ovariumcarcinoom niet significant verhoogd ten opzichte van het bevolkingsrisico (ten Broeke 2018). Carcinoom van maag, dunne darm, pyelum, ureter, blaas, galwegen, hersenen en talgkliercarcinoom: licht verhoogd risico (1-15%). Voor PMS2 zijn er geen duidelijke aanwijzingen voor een verhoogd risico op deze vormen van kanker.

 

Genetische basis:

  • DNA mismatch repair (MMR) genen: MSH2, MLH1, MSH6 en PMS2

  • Uitschakeling MSH2-gen door deletie in 3’ exonen van het EPCAM-gen

  • Door uitval van de mismatch repairfunctie accumuleren mutaties in microsatellieten van het tumor-DNA (d.i. microsatelliet instabiliteit (MSI))

 

Beleid

Indicatie voor verwijzing naar polikliniek Klinisch Genetica voor counselling en DNA-diagnostiek:

1. Personen met CRC of EC bij diagnose jonger dan 70 jaar: Met uitslag IHC/MSI van CRC of EC:

  • <40 jaar met normale of met afwijkende IHC/MSI uitslag (altijd verwijzen)
  • <70 jaar met afwijkende IHC/MSI (tenzij hypermethylering van de MLH1 -promotor; dan niet verwijzen)

Zonder uitslag IHC/MSI van CRC of EC:

  • <50 jaar
  • <70 jaar en 2e primaire CRC of Lynch geassocieerd carcinoom* <70 jaar (bij dezelfde patiënt)
  • <70 jaar en eerstegraads familielid met CRC of Lynch syndroom geassocieerd carcinoom* <70 jaar, waarbij patiënt of familielid CRC <50 jaar of EC <50 jaar
  • <70 jaar en tenminste twee (eerste- of tweedegraads) familieleden met CRC of Lynch geassocieerd carcinoom, allen <70 jaar

* Lynch syndroom geassocieerde maligniteiten zijn carcinoom van colon, endometrium, maag, dunne darm, pyelum, ureter, blaas, ovarium, galwegen en talgkliercarcinoom.

Recent (<3 maanden) gediagnosticeerde tumoren worden via de pathologie getest op IHC afwijkingen van mismatch repaireiwitten/ MSI; indien aanwijzingen voor mismatch repair deficiëntie (afwijkende IHC van mismatch repair-eiwitten en/of MSI zonder hypermethylering van de MLH1- promotor) verwijzen naar de klinisch geneticus.

Niet-recent (>3 maanden) gediagnosticeerde tumoren, IHC of MSI testen eventueel in overleg met de klinisch geneticus.

2. Personen zonder CRC of EC:

  • Ook komen in aanmerking voor verwijzing naar klinisch geneticus, personen zonder CRC/EC die een eerstegraads familielid (met CRC/EC) hebben met een indicatie voor verwijzing op basis van bovenstaande criteria; indien dit aangedane familielid zichzelf niet kan of wil laten verwijzen.

 

DNA-diagnostiek:

  • Afhankelijk van de familieanamnese en de uitslag van IHC- en/of MSI-onderzoek mutatie-analyse MMR-genen

  • Indien mutatie bekend: presymptomatisch DNA-onderzoek vanaf jongvolwassen leeftijd

  • Mutatiedetectie is circa 3% bij personen met CRC vastgesteld vóór de leeftijd van 70 jaar

 

Periodiek onderzoek:

  • Bij mutatiedragers en bij eerstegraads familieleden van mutatiedragers

  • Colorectaal carcinoom: vanaf 25 jaar 1x per 2 jaar coloscopie voor MLH1MSH2 en MSH6 en vanaf 35 jaar voor PMS2.

  • Endometriumcarcinoom: vanaf 40 tot 60 jaar 1x per jaar gynaecologisch onderzoek, transvaginale echografie en bespreken en aanbieden microcurettage (Pipel)

  • Maagcarcinoom: éénmalig testen op Helicobacter pylori infectie en afhankelijk van de uitslag: eradicatie

  • Overige tumoren: surveillance wordt niet aanbevolen

  • Alleen bij aanwezigheid van talgkliercarcinomen verwijzen naar de dermatoloog voor surveillance

 

Risico-reducerende operaties:

  • Overweeg bij patiënten met Lynch syndroom (<60 jaar) met vastgesteld coloncarcinoom de mogelijkheid van (sub)totale colectomie en ileo-rectale anastomose vanwege verhoogd risico op tweede primaire colon tumor; bespreek de voor- en nadelen; post-operatieve follow-up van rest colorectum: 1x per 2 jaar

  • Bespreek de mogelijkheid van profylactische hysterectomie en Risico Reducerende Salpingo- Oöphorectomie (RRSO) bij vrouwelijke mutatiedragers >40 jaar zonder of met afgesloten kinderwens bij MLH1/MSH2 en MSH6 mutatie. Voor MSH6 is het risico waarschijnlijk lager, maar verder onderzoek is nodig. Wees voor PMS2 terughoudend met dit advies aangezien risico voor eierstokkanker niet of nauwelijks verhoogd is (lifetime risico < 3%) en voor baarmoederkanker ook lager is dan voor de andere Lynch genen (13%) (Dominguez-Valentin et al 2019). Indien toch wens tot operatie bij PMS2, dan voorstel dit te doen vanaf 50 jaar of na de overgang. De 10 jaars overleving voor vrouwen met Lynch-geassocieerd ovariumcarcinoom is overigens relatief goed en dit kan niet worden toegeschreven aan screening.

 

Website

www.lynch-polyposis.nl

 

Literatuur

  1. Richtlijn Erfelijke darmkanker 2015. Vereniging Klinische Genetica en Intergraal Kankercentrum Nederland (IKNL) www.oncoline.nl
  2. Van Lier MG, Leenen CH, Wagner A et al. Yield of routine molecular analyses in colorectal cancer patients ≤70 years to detect underlying Lynch syndrome. J Pathol 2012; 226: 764-74

  3. Mensenkamp AR, Vogelaar IP, van Zelst-Stams WA et al. Somatic mutations in MLH1 and MSH2 are a frequent cause of mismatch-repair deficiency in Lynch syndrome-like tumors. Gastroenterology 2014; 146: 643-646.e8

  4. Baglietto L, Lindor NM, Dowty JG et al. Risks of Lynch syndrome cancers for MSH6 mutation carriers. J Natl Cancer Inst 2010; 102: 193-201

  5. Kempers MJ, Kuiper RP, Ockeloen CW et al. Risk of colorectal and endometrial cancers in EPCAM deletion-positive Lynch syndrome: a cohort study. Lancet Oncol 2011; 12: 49-55

  6. Engel JC, Loeffler M, Steinke V et al. Risks of less common cancers in proven mutation carriers with lynch syndrome. J Clin Oncol 2012; 30: 4409-1

  7. Ten Broeke SW, van der Klift HM, Tops CMJ, Aretz S, et al. Cancer Risks for PMS2-Associated Lynch Syndrome. J Clin Oncol. 2018 Oct 10;36(29):2961-2968. doi: 10.1200/JCO.2018.78.4777. Epub 2018 Aug 30. Erratum in: J Clin Oncol. 2019 Mar 20;37(9):761. PMID: 30161022; PMCID: PMC6349460.Crosbie EJ, Ryan NAJ, Arends MJ, et al ; Manchester International Consensus Group, Evans DG. The Manchester International Consensus Group recommendations for the management of gynecological cancers in Lynch syndrome. Genet Med. 2019 Oct;21(10):2390-2400. doi: 10.1038/s41436-019-0489-y. Epub 2019 Mar 28. PMID: 30918358; PMCID: PMC6774998.

  8. Dominguez-Valentin M, Sampson JR, Seppala TT, et al. Cancer risks by gene, age, and gender in 6350 carriers of pathogenic mismatch repair variants: findings from the Prospective Lynch Syndrome Database. Genet Med. 2020 Jan;22(1):15-25. doi: 10.1038/s41436-019-0596-9. Epub 2019 Jul 24. Erratum in: Genet Med. 2020 Sep;22(9):1569. PMID: 31337882; PMCID: PMC7371626.