Richtlijnen VKGN - StOET

Index

1. Erfelijke en familiaire tumoren: Richtlijnen voor diagnostiek en preventie

2. Inhoud

3. Index op tumortype

4. Index op syndroom

5. Index op gen

6. Colorectaal carcinoom en/of gastro-intestinale poliepen

7. (Neuro-)endocriene tumoren (incl. paragangliomen)

8. Maagcarcinoom

9. Mammacarcinoom

10. Melanoom

11. Niercelcarcinoom

12. Ovarium/tubacarcinoom

13. Pancreascarcinoom (adenocarcinoom)

14. Prostaatcarcinoom

15. Adenomateuze polyposis e.c.i.

16. ATM

17. BAP1 tumorpredispositiesyndroom (BAP1-TPDS)

18. Birt-Hogg-Dubé syndroom

19. BRCA1/2-geassocieerd mamma/ovariumcarcinoom

20. BRIP1

21. CHEK2-geassocieerd mammacarcinoom

22. Constitutionele Mismatch Repair Deficiëntie (CMMRD)

23. CTNNA1

24. DICER1

25. Dyskeratosis Congenita

26. Erfelijk en familiair melanoom

27. Erfelijk en familiair niercelcarcinoom

28. Erfelijk en familiair pancreascarcinoom

29. Erfelijk paraganglioom/feochromocytoom

30. Erfelijk en familiair prostaatcarcinoom

31. Familiair colorectaal carcinoom

32. Familiair maagcarcinoom

33. Familiair mammacarcinoom en/of ovarium/tubacarcinoom

34. Familiair testiscarcinoom

35. Familiaire adenomateuze polyposis

36. Fanconi Anemie

37. Hereditair diffuus maagcarcinoom (HDGC) en Hereditair lobulaire borstkanker (HLBC)

38. Hereditaire leiomyomatosis en niercelcarcinoom

39. Hyperparathyreoïdie-kaaktumorsyndroom / CDC73-related disorder

40. Juveniele polyposis syndroom

41. Lynch syndroom

42. MAX

43. MITF

44. Multipele Endocriene Neoplasie Type 1 (MEN1)

45. Multipele Endocriene Neoplasie Type 2 (MEN2)

46. MUTYH-geassocieerde polyposis (MAP)

47. Neurofibromatosis type 1

48. Neurofibromatosis type 2

49. Nijmegen breuksyndroom

50. NTHL1

51. PALB2

52. Peutz-Jeghers syndroom

53. PTEN hamartoom tumor syndroom

54. RAD51C

55. RAD51D

56. Retinoblastoom

57. Serrated polyposis syndroom

58. TMEM127

59. Tubereuze sclerose complex (TSC)

60. WAGR

61. Ziekte van Von Hippel-Lindau

62. Li-Fraumeni syndroom

63. RAD51C, RAD51D, BRIP1, PALB2, ATM en BARD1-geassocieerd verhoogd risico op mamma- en/of ovariumcarcinoom

64. POLE/POLD1 Polymerase Proof-reading Associated Polyposis (PPAP)

66. Gereserveerd

69. Belangrijke adressen

70. Preïmplantatie genetische test (PGT)

71. Poliklinieken Klinische Genetica

72. Vereniging Klinische Genetica Nederland (VKGN) en Werkgroep Klinische Oncogenetica (WKO)

73. Stichting Opsporing Erfelijke Tumoren

Versie : 4 | Auteur : VKGN - Stoet | Laatste wijziging : 2022-12-15 12:34:22 door : VKGN - Stoet

47. Neurofibromatosis type 1

Betrokken genen: NF1

Expert opinion

 

Diagnostische criteria

  • Vaststelling van een mutatie in het NF1-gen

  • Klinische diagnose bij ≥2 van volgende criteria

    • ≥6 cafe-au-lait maculae (CALM) van 0,5 cm voor puberteit en 1,5 cm na puberteit

    • >2 (sub)cutane neurofibromen of ≥1 plexiform neurofibromen

    • Sproeten (freckling) in de oksels of liezen

    • Opticus glioom

    • ≥2 Lisch noduli

    • Specifieke botlaesies (zoals pseudo-arthrose, dysplasie os sphenoidale)

    • Een eerstegraads familielid met NF1

 

Kenmerken

Overervingspatroon:

  • Autosomaal dominant

 

Incidentie:

  • Ongeveer 1: 2500 geboortes

 

Penetrantie:

  • Vrijwel 100% rond het 6e jaar

 

Kliniek:

  • CALM ontstaan meestal in de eerste 2 levensjaren, zijn soms al bij de geboorte aanwezig en in 80% in het eerste levensjaar.

  • Dermale neurofibromen ontstaan meestal na het 7e jaar (meestal in late adolescentie), plexiforme neurofibromen zijn vaak al bij geboorte aanwezig en kunnen maligne ontaarden, ook andere zenuwstelseltumoren kunnen voorkomen.

  • Opticus gliomen kunnen ontstaan voor het 9e jaar.

  • Lisch noduli ontstaan vanaf 3 jaar en zijn veelal voor het 10e jaar aanwezig (bij 5 jaar 50%, bij 15 jaar 75% en bij 25 jaar 90%).

  • Cognitieve, leer- en gedragsproblemen komen voor bij 30-60% van de kinderen met NF1.

  • Er is een verhoogde kans op (cardio)vasculaire problemen, hypertensie kan duiden op een nierarterie stenose (2%) of op een feochromocytoom (1%).

  • Op volwassen leeftijd is er voor vrouwen met NF1 een verhoogd risico op mammacarcinoom, ongeveer 4x hoger dan bevolkingsrisico.

 

Genetische basis:

  • NF1-gen

 

Beleid

Indicatie voor verwijzing naar de klinisch geneticus voor counseling en DNA-diagnostiek:

  • Bij klinische verdenking NF1

 

DNA-diagnostiek:

  • Mutatiedetectie 85-95%, ongeveer 50% de novo, cave mozaïcisme

  • Indien mutatie bekend: presymptomatisch DNA-onderzoek van familieleden en prenataal DNA-onderzoek mogelijk

  • Differentiaal diagnose

    • Mutaties in het SPRED1-gen veroorzaken een NF1-like fenotype met CALM en freckling, maar zonder neurofibromen en andere NF1-geassocieerde verschijnselen

    • Constitutional Mismatch Repair Deficiency (CMMRD) syndroom, geassocieerd met een sterk verhoogd risico op ontwikkeling tumoren op de kinderleeftijd en CALM

 

Periodiek onderzoek bij patiënten en mutatiedragers t/m 16 jaar:

  • Jaarlijkse controle bij voorkeur door een team van kinderarts, neuroloog, dermatoloog en oogarts (tensie, lengte, schedelomtrek, oogafwijkingen, huidonderzoek, neurologische ontwikkeling en skeletafwijkingen)

 

Periodiek onderzoek na het 16e jaar:

  • Op geleide van symptomen controle door neuroloog/ neurochirurg/ internist

  • Instructies ten aanzien van verschijnselen die duiden op maligne ontaarding

  • Jaarlijks bloeddrukmeting via de huisarts i.v.m. hypertensie bij nierarteriestenose of een feochromocytoom

  • Voor vrouwen vanaf het 35e tot het 50e jaar regelmatige controle van de borsten door een mammacarcinoomspecialist (jaarlijkse controle van de borsten en 1x per jaar een röntgenfoto). Na het 50e jaar via het bevolkingsonderzoek naar mammacarcinoom

 

Websites

www.neurofibromatose.nl

www.erfelijkheid.nl/ziektes/neurofibromatose-type-1-nf1

 

Literatuur

  1. Williams VC, Lucas J, Babcock MA et al. Neurofibromatosis type 1 revisited. Pediatrics 2009;123:124-33

  2. Ferner RE. Neurofibromatosis 1 and neurofibromatosis 2: a twenty first century perspective. Lancet neurol 2007; 6: 340-51

  3. Ferner RE, Huson SM, Thomas N et al. Guidelines for the diagnosis and management of individuals with NF1. J Med Genet 2007;44:81-8

  4. Evans DG. Are we ready for targeted early breast cancer detection strategies in women with NF1 aged 30-49 years? Am J Med Genet 2012; 158A: 3054-5

  5. Seminog O, Goldacre MJ. Age-specific risk of breast cancer in women with neurofibromatosis type 1. Br J Cancer 2015; 112:1546-8