Richtlijnen boekje Stichting opsporing erfelijke tumoren

Index

Versie : 5 | Auteur : VKGN - Stoet | Laatste wijziging : 2023-08-10 10:44:36 door : VKGN - Stoet

Peutz-Jeghers syndroom

Laatste inhoudelijke update: 02-2022

Betrokken genen: STK11

Expert opinion

Diagnostische criteria

Vaststelling van een mutatie in het STK11 -gen
Op klinische gronden kan de diagnose gesteld worden bij:

A) Een positieve familieanamnese voor PJS, en

1. ≥1 histologisch bevestigde PJS poliepen (hamartomen), of

2. Karakteristieke pigmentaties van huid en slijmvliezen

B) Een negatieve familieanamnese voor PJS, en

1. ≥2 histologisch bevestigde PJS poliepen, of

2. ≥1 histologisch bevestigde PJS poliep(en) en karakteristieke pigmentaties van huid en slijmvliezen

Kenmerken

Overervingspatroon:

Autosomaal dominant
Bij ongeveer 40% van de patiënten is sprake van een de novo mutatie

Prevalentie:

Zeldzaam, ongeveer 70 families in Nederland

Kliniek:

Typische pigmentvlekjes (lentigines) vooral op lippen en wangslijmvlies, maar ook op vingertoppen (inclusief nagelbedden), tenen en zelden genitalia externa; ontstaan op kinderleeftijd en vervagen met toenemende leeftijd
Hamartomen in de tractus digestivus, met name dunne darm (zelden in luchtwegen, KNO-gebied of urinewegen)
Vanaf de kinderleeftijd kunnen hamartomen aanleiding geven tot klachten; buikpijn, acute buik door invaginatie/obstructie, rectaal bloedverlies, anemie en prolaps rectumpoliep. Het risico op invaginatie (intussusceptie) voor de leeftijd van 20 jaar is rond de 50%
Op de kinderleeftijd hormoon-producerende tumoren van testis en ovaria die aanleiding kunnen geven tot pubertas praecox (zeer zeldzaam)
Op volwassen leeftijd bovendien verhoogde kans op zowel gastro-intestinale, als extra-gastro-intestinale maligniteiten. Cumulatieve kankerrisico op de leeftijd van 60-70 jaar: mamma 19-54%, colorectum 12-39%, maag 24-29%, pancreas 11-55%, ovarium (non-epitheliaal) 10-21%, dunne darm 10-14%, long 7-17%, cervix: mucineus adenocarcinoom (adenoma malignum) 10-23%, endometrium 9%, testis tumoren 9%; cumulatief risico alle maligniteiten: 55-93%; gastro-intestinale maligniteiten (incl. pancreas): 51-63%

Beleid

Indicatie voor verwijzing naar de klinisch geneticus voor counseling en DNA-diagnostiek:

Indien voldaan wordt aan de diagnostische criteria

DNA-diagnostiek:

Indien alleen pigmentaties aanwezig zijn, kan afhankelijk van type pigmentaties/huid en leeftijd van de patiënt DNA-diagnostiek overwogen worden.
Solitaire PJS-poliepen kunnen heel goed sporadisch zijn
Indien mutatie bekend: presymptomatisch DNA-onderzoek vanaf 8 jaar, maar eerder is optie bijvoorbeeld bij symptomen.

Periodiek onderzoek:

Individuen met een klinische PJS diagnose en STK11-gen mutatiedragers
Controle door de (kinder)MDL-arts
Op de kinderleeftijd is het onderzoek vooral gericht op op preventie van poliep-gerelateerde complicaties (intussusceptie dunne darm).
Op latere leeftijd is het onderzoek meer gericht op vroeg-detectie van (pre)maligniteiten
Follow-up bij voorkeur in een gespecialiseerd centrum
Waarde van periodiek onderzoek en onderstaande aanbevelingen onbekend

Tabel 1. Surveillance adviezen voor Nederlandse PJS patiënten^4,7

Onderzoek*	Start leeftijd	Interval
Anamnese, lichamelijk onderzoek (incl. palpatie testes), Hb controle*	8 jaar	1 jaar
Video-capsule-endoscopie (VCE) en/of MRI-enteroclyse**	8 jaar	1-3 jaar (afhankelijk van bevindingen)
Gastroduodenoscopie	8 jaar	Indien poliepen: iedere 1-3 jaar (afhankelijk van bevindingen) Indien geen poliepen: vanaf 18 jaar iedere 1-3 jaar (afhankelijk van bevindingen)
Colonoscopie	8 jaar	Indien poliepen: iedere 1-3 jaar (afhankelijk van bevindingen) Indien geen poliepen: vanaf 18 jaar iedere 1-3 jaar (afhankelijk van bevindingen)
MRI en/of endo-echografie (EUS) pancreas	40 jaar	1 jaar (alleen in studieverband)
MRI mammae Mammografie & MRI Mammografie individueel bepaald	25 jaar 30 jaar 50 jaar 57 jaar	1 jaar 1 jaar*** 1 jaar
Cervixcytologie (ook bij HPV-), transvaginale, transvaginale echografie op indicatie	25 jaar	1 jaar

* Eerder en/of frequenter onderzoek bij klinische verschijnselen

** Indien VCE poliepen toont is MRI-enteroclyse aan te bevelen om de exacte locatie en grootte van de poliepen te bepalen. Poliepen >1,5-2 cm in diameter zijn een indicatie voor dubbel-ballon enteroscopie (DBE) met poliepectomie; bij klachten dienen kleinere poliepen verwijderd te worden.

*** Mammografie en MRI halfjaarlijks om en om

Algemeen:

Besluitvorming t.a.v. beleid en follow-up mutatiedragers bij voorkeur in multidisciplinair verband in een gespecialiseerd centrum

Website

www.erfelijkheid.nl

www.lynchpolyposis.nl

Literatuur

1.Giardiello FM, Brensinger JD, Tersmette AC, et al. Very high risk of cancer in familial Peutz-Jeghers
syndrome. Gastroenterology 2000; 119:1447-53

2. Hearle N, Schumacher V, Menko FH et al. Frequency and spectrum of cancers in the Peutz-Jeghers syndrome. Clin Cancer Res 2006; 12: 3209-15

3. Mehenni H, Resta N, Park JG et al. Cancer risks in LKB1 germline mutation carriers. Gut 2006; 55: 984-90

4. Van Lier MG, Wagner A, Mathus-Vliegen EM et al. High Cancer Risk in Peutz-Jeghers Syndrome:
A Systematic Review and Surveillance Recommendations. Am J Gastroenterol 2010; 105: 1258-64

5. Van Lier MG, Westerman AM, Wagner A et al. High cancer risk and increased mortality in patients with
Peutz-Jeghers syndrome. Gut 2011; 60: 141-7

6. Van Lier MG, Mathus-Vliegen EM, Wagner A et al. High cumulative risk of intussusception in patients with Peutz- Jeghers syndrome. Time to update surveillance guidelines? Am J Gastroent 2010;106: 940-5

7. Beggs AD, Latchford AR, Vasen HF et al. Peutz-Jeghers syndrome: a systematic review
and recommendations for management. Gut 2010; 59: 975-86

8. Latchford A, Cohen S, Auth M et al. Management of Peutz-Jeghers syndrome in Children and adolescent: A position paper from ESPGHAN Polyposis working group. JPGN 2019; 68: 442-452

9. Wagner A, Aretz S, Auranen A et al. The management of Peutz-Jeghers syndrome: European Hereditary Tumour Group (EHTG) Guideline. J Clin Med 2021; 10: 473