Index

---

Poliepen (gastro-intestinaal)

---

Laatste inhoudelijke update: 2017

Verwijscriteria

Adenomateuze polyposis

• Aanwezigheid van een advanced adenoom (≥10 mm, hoog gradige dysplasie, (tubulo-)villeus) < 40 jaar

• Cumulatief ≥10 adenomen met of zonder CRC <60 jaar

• Cumulatief ≥20 adenomen met of zonder CRC <70 jaar

  • Bij jonge patiënt met < 10 colorectale adenomen overleg met de klinisch geneticus.

 

Juvieniele polyposis syndroom

• ≥1 juveniele poliep(en) met een positieve familieanamnese voor juveniele polyposis

• ≥2 juveniele poliepen in de tractus digestivus

• ≥1 juveniele poliep en Hereditaire Hemorragische Telangiectasia

 

Serrated polyposis syndroom (SPS)

• Klinische criteria voor SPS:

  • Cumulatief ≥5 serrated poliepen proximaal van het rectum, allen ≥5 mm in grootte waarvan tenminste twee ≥1 cm in grootte, of
  • Cumulatief >20 serrated poliepen verspreid in het colorectum, waarvan ten minste 5 proximaal van het rectum
• Er is geen indicatie voor standaard verwijzing naar klinisch geneticus of DNA-diagnostiek, omdat de opbrengst van het DNA-onderzoek extreem laag is. Patiënten met SPS kunnen worden verwezen voor erfelijkheidsonderzoek, indien:
• • de diagnose SPS voor het 50e jaar is gesteld en/of
  • ook SPS bij een familielid en/of
  • CRC voor het 50e jaar bij een 1e graads familielid 
  • er sprake is van een (anderszins) verdachte familiaire setting
• Wel zijn er controle adviezen voor eerstegraads familieleden van patiënten die voldoend aan de klinische criteria voor SPS.

 

Peutz-Jeghers poliepen

• Patiënt met ≥1 histologische bevestigde PJS poliep(en) (harmartomen) met een positieve familieanamnese voor PJS

• Patiënt met ≥3 histologisch bevestigde PJS poliepen

• Patiënt met ≥1 histologisch bevestigde PJS poliep(en) en karakteristieke pigmentaties van huid en slijmvliezen.

 

Constitutionele mismatch repair deficiëntie (CMMRD)

• Zie tabel CMMRD

 

 

Tumorsyndromen / genen

De volgende tumorsyndromen/genen worden kenmerkt door (onder andere) een verhoogde kans op gastro-intestinale poliepen:

• APC

• BMPR1A

• MUTYH

• NTHL1

• POLE/POLD1

• PTEN

• SMAD4

• STK11
  

 

Adenomateuze polyposis e.c.i.

Diagnostische criteria

• Cumulatief ≥10 colorectale adenomen <60 jaar of
• Cumulatief ≥20 colorectale adenomen <70 jaar
• Geen mutatie vastgesteld in APC, MUTYH, POLE, POLD1, NTHL1 en eventueel andere relevante (zeldzame) genen

Kenmerken

Overervingspatroon:

• Meestal sporadische patiënten

 

Prevalentie:

• Onbekend

 

Kliniek:

• Bij aanwezigheid van fenotypische kenmerken geassocieerd met FAP/AFAP bij een patiënt met 10-100 adenomen (bijv. duodenum adenomen, multipele “fundic gland” poliepen in de maag, retinapigmentaties en osteomen in de kaak) wordt de diagnose AFAP of MAP waarschijnlijker
• Bij patiënt met multipele colorectale adenomen <20 jaar dient CMMRD (constitutionele mismatch repair deficiëntie) overwogen te worden
• Verhoogd risico op colorectale adenomen en CRC bij eerstegraads Familieleden

 

Genetische basis:

    • Onbekend

 

Beleid

Periodiek onderzoek en behandeling:

• Op grond van het cumulatief aantal colorectale adenomen kunnen 3 groepen worden onderscheiden: (1) >100; (2) 20-100 en (3) 10-20
• In onderstaande tabellen worden de surveillance adviezen voor elke groep samengevat zowel voor de patiënt zelf als voor hun eerstegraads familieleden
• Surveillance van FAP bij kinderen moet in een gespecialiseerd centrum plaatsvinden. De eerste scopie vanaf 10-12 jaar. Als er geen poliepen gevonden worden, pas na 3 jaar herhalen. Worden er wel poliepen gevonden, dan afhankelijk van het aantal adenomen binnen 1-2 jaar herhalen
• Wanneer bij de eerstegraads familieleden geen adenomen bij opeenvolgende scopieën worden vastgesteld, wordt de kans op predispositie voor adenomateuze polyposis kleiner; daarom kan de frequentie van endoscopieën >50 jaar verlaagd worden en de surveillance uiteindelijk gestaakt

 

Tabel 1. Surveillance aanbevolen bij patiënt zelf en hun eerstegraads familieleden

Groep	Kenmerken patiënt	Aanbeveling patiënt zelf
Groep 1	FAP >100 adenomen (cumulatief)	Controle zoals FAP
Groep 2	20-100 adenomen (cumulatief)	Coloscopie 1x / 3 jaar Gastroduodenoscopie frequentie baseren op Spigelman classificatie
Groep 3	10-20 adenomen (cumulatief) (10 onder 60 of 20 onder 70 jaar) Familieanamneses negatief voor polyposis en colorectaal carcinoom	<55 jaar bij diagnose: 1x /3 jaar coloscopie en eenmalig gastroscopie bij diagnose ≥55 jaar bij diagnose: volgens richtlijn coloscopie surveillance

 

Groep	Kenmerken patiënt	Aanbeveling eerstegraads familieleden
Groep 1	FAP >100 adenomen (cumulatief)	Controle zoals FAP* Gastroscopie indien bij coloscopie meer dan 20 adenomen
Groep 2	20-100 adenomen (cumulatief)	Coloscopie 1x /3 jaar vanaf 45 jaar** Gastroscopie alleen indien bij coloscopie >20 adenomen
Groep 3a	10-20 adenomen (cumulatief) (10 onder 60 of 20 onder 70 jaar) Familieanamneses negatief voor polyposis en colorectaal carcinoom <55 jaar bij diagnose	Coloscopie 1x /5 jaar vanaf 45 jaar**
Groep 3b	10-20 adenomen (cumulatief) (10 onder 60 of 20 onder 70 jaar) Familieanamneses negatief voor polyposis en colorectaal carcinoom ≥55 jaar bij diagnose	Bevolkingsonderzoek

       * Indien >50 jaar kan volstaan worden met éénmalig coloscopie

      ** Bij ouders van de patiënt kan volstaan worden met éénmalig coloscopie en verder beleid afhankelijk van bevindingen

NB: Na 2-3 maal een negatieve coloscopie zonder afwijkingen kan overwogen worden om vanaf 65 jaar te stoppen met surveillance

 

 

Websites

www.lynch-polyposis.nl

www.atlasgeneticsoncology.org

www.insight-group.org/

 

Literatuur

1. Richtlijn Erfelijke darmkanker 2015. Vereniging Klinische Genetica en IKNL https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/erfelijke_darmkanker/algemeen.html

2. Vasen HF, Moslein G, Alonso A et al. Guidelines for the clinical management of familial adenomatous polyposis (FAP). Gut 2008; 57: 704-713

3. Burt RW, Leppert MF, Slattery ML et al. Genetic testing and phenotype in a large kindred with attenuated familial adenomatous polyposis. Gastroenterology 2004; 127: 444-451

4. Latchford AR, Neale KF, Spigelman AD et al. Features of duodenal cancer in patiënts with familial adenomatous polyposis. Clin Gastroenterol Hepatol 2009; 7: 659-663

5. Koskenvuo L, Renkonen-Sinisalo L, Järvinen HJ et al. Risk of cancer and secondary proctectomy after colectomy and ileorectal anastomosis in familial adenomatous polyposis. Int J Colorectal Dis 2014; 29: 225-30

6. Van Heumen BW, Nieuwenhuis MH, van Goor H et al. Surgical management for advanced duodenal adenomatosis and duodenal cancer in Dutch patients with familial adenomatous polyposis: a nationwide retrospective cohort study. Surgery 2012; 151: 681-90

7. Steinhagen E, Guillem JG, Chang G et al. The prevalence of thyroid cancer and benign thyroid disease in patients with familial adenomatous polyposis may be higher than previously recognized. Clin Colorectal Cancer 2012; 11: 304-8

8. Nieuwenhuis MH, Mathus-Vliegen EM, Baeten CG et al. Evaluation of management of desmoid tumours associated with familial adenomatous polyposis in Dutch patients. Br J Cancer 2011; 104: 37-42

9. Hes FJ, Ruano D, Nieuwenhuis M et al. Colorectal cancer risk variants on 11q23 and 15q13 are associated with unexplained adenomatous polyposis. J Med Genet 2014; 51: 55-60

10. Elsayed FA, Kets CM, Ruano D et al. Germline variants in POLE are associated with early onset mismatch repair deficient colorectal cancer. Eur J Hum Genet 2015; 23: 1080-4

11. Palles C, Cazier JB, Howarth KM et al. Germline mutations affecting the proofreading domains of POLE and POLD1 predispose to colorectal adenomas and carcinomas. Nat Genet 2013; 45: 136-44

12. Weren RD, Ligtenberg MJ, Kets CM et al. A germline homozygous mutation in the base-excision repair gene NTHL1 causes adenomatous polyposis and colorectal cancer. Nat Genet 2015; 47: 668-71